مأموریت اصلی سازمان آموزش، پژوهش، تولید استانداردهای آموزشی و ارزشیابی مهارت نیروی کار کشور است که فرآیند آموزش به صورت کوتاه مدت و پودمان های تکمیلی بین سطوح تحصیلی از طریق آموزش در مراکز ثابت بخش دولتی، تیم های سیار شهری و روستایی، مراکز جوار صنایع و صنوف، مراکز جوار دانشگاه، مراکز جوار زندان، مراکز جوار پادگان ها، آموزش در مرکز تربیت مربی و پژوهش های فنی و حرفه ای و همچنین آموزش در بخش غیر دولتی توسط آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای انجام می شود و بدین وسیله نسبت به تأمین و تربیت نیروی کار ماهر و نیمه ماهر مورد نیاز بخش های مختلف صنعت، کشاورزی و خدمات و ارتقای فرهنگ مهارت های فنی جامعه اقدام می نماید.
همچنین به مهارت آموختگان درصورتی که در ارزشیابی احراز صلاحیت شغلی و حرفه ای موفقیت کسب کنند، گواهینامه صلاحیت شغلی اعطا می شود. متقاضیان دریافت گواهینامه با شرکت در آزمون های کتبی و عملی و قبولی نهایی موفق به اخذ گواهی نامه از سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور خواهند شد.
اهمیت آموزشهای اشارهشده سبب شد تا نشریه بازار کار با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور به معرفی خدمات آموزشی و دورههای آموزشی این سازمان میپردازد.
عنوان حرفه آموزشی که در این هفته به معرفی آن خواهیم پرداخت، تعمیرکار برق خودرو است. این حرفه در خوشه صنعت و گروه صنایع خودرو قرار می گیرد و در سال گذشته جزء حرفه های پرمخاطب سازمان بوده است و در مجموع با استانداردهای تعمیرکار برق خودرو درجه ۲، تعمیرکار برق خودرو و تعمیرکار برق خودروهای سواری درجه ۱ عملکرد آموزشی بیش از ۱۱۰۰۰ نفر-دوره تنها در بخش آموزش دولتی محقق شده است.
برق خودرو و اهمیت آن:
همین طور که موتور و سایر تجهیزات و امکانات موجود در خودروها پیشرفت می کند، سیستم های الکترونیکی و الکتریکی آنها نیز گسترش می یابد و پیچیده تر می شود . درواقع گسترش این سیستم ها لازمه ی استفاده انسان ها از خودروهای مجهزتر، راحت تر و دارای امکانات بیشتر است. بر این اساس تعمیرکار برق خودرو نیز باید مهارت های فنی، توان حل مساله و تسلط برسیستم های سیم کشی برق خودرو را دارا باشد. در ایران فردی که برق کاری خودرو را انجام میدهد به نام باتری ساز نیز شناخته می شود.
شرح شغل:
تعمیرکار برق خودرو از مشاغل گروه صنایع خودرو می باشد و شامل شایستگی های: انجام کمک های اولیه، فلزکاری (اندازه گیری، لحیم کاری، ابزارهای عمومی و تخصصی)، تعمیر مدارهای ساده الکتریکی خودرو، شارژ باتری و تعمیر سیستم شارژ خودرو، تعمیر استارت خودرو، سیم کشی و نصب تمام چراغ های خودرو، نعمیر بخاری و کولر خودرو، تعمیر سیستم صوتی خودرو (آنتن، رادیو پخش و …) ، تعمیر تجهیزات جانبی خودرو(شیشه بالابر، فندک، آینه برقی، شیشه گرم کن، …)، تعمیر برف پاک کن و شیشه شوی خودرو، تعمیر سیستم الکتریکی سوخت رسانی و جرقه زنی انژکتوری (ECU، دستگاه دیاگ)، تعمیر سیستم خنک کاری خودرو (فن) و حسگرهای مربوطه، تعمیر نشان دهنده های خودرو، الکترونیک خودرو و نقشه خوانی مدارات الکتریکی خودرو، سیم کشی مدارات، و به طور کلی بررسی و عیب یابی سیستم های الکتریکی و رفع عیب آنها و راه اندازی و چکاپ است.
آشنائی با رشته / دوره آموزشی:
عنوان دوره: تعمیرکار برق خودرو (Automotive electrical system repairman)
کد ملی آموزش شغل: ۷۴۱۲۲۰۰۱۰۰۱۰۰۰۱
طول دوره آموزش : مدت دوره تعمیرکار برق خودرو ۴۸۰ ساعت است که۱۱۱ ساعت آن آموزش تئوری و ۳۶۹ ساعت نیز آموزش کارگاهی به صورت عملی می باشد.
(بر این اساس با توجه به ساعات برگزاری دوره و شیفت آموزشی که می تواند در شیفت صبح، شیفت بعد از ظهر یا یکسره برنامه ریزی و اجرا شود، طول دوره آموزشی بین ۴ تا ۶ ماه خواهد بود)
ویژگی کارآموز:
حداقل توانایی جسمی وذهنی: شخصی که وارد این دوره می شود باید سلامت کامل جسمی و روانی داشته باشد.
حداقل مدرک تحصیلی: پایان سوم راهنمایی (پایان دوره متوسطه اول)
شرایط سنی: حداقل سن برای شرکت در دوره های آموزشی ۱۵ سال تمام می باشد. به استناد تبصره ۲ ماده ۱۸ آئین نامه نحوه ی تشکیل و اداره آموزشگاههای فنی و حرفه ای آزاد پذیرش کارآموزان گروه سنی ۱۵- ۱۲ سال منوط به ارائه اجازه ی کتبی ولی و یا قیم قانونی کارآموز است.
پیش نیاز مهارتی: این دوره پیش نیاز لازم ندارد.
حضور در المپیاد ملی/بین المللی مهارت:
مهارت آموختگان این حرفه می توانند درمسابقات المپیاد ملی و درصورت کسب مقام، در مسابقات المپیاد بین المللی شرکت نمایند. در مسابقات مذکور، گرایش خودرو دارای سه شاخه تکنولوژی خودرو، صافکاری و نقاشی خودرو می باشد که مهارت آموختگان حرفه تعمیرکار برق خودرو در شاخه تکنولوژی خودرو به رقابت می پردازند.
مسیر ارتقاء و تکمیل مهارت:
کارآموزان پس از طی دوره آموزشی در صورت تمایل جهت ارتقای دانش و مهارت های تخصصی می توانند در دوره تعمیرکار برق خودرودرجه ۱ به مدت ۶۴۰ ساعت شرکت نمایند. همچنین می توانند در دوره های پیشرفته و تخصصی خاص هر خودرو با طول دوره یک یا دو هفته، مهارت و دانش خود را تکمیل نمایند.
ضرورت واهمیت آموزش تعمیرکار برق خودرو:
همانگونه که اشاره کردیم با پیشرفته تر شدن خودروها، سیستم های الکترونیکی و الکتریکی آنها نیز پیچیده تر می شود. این واقعیت لزوم ارائه آموزش بر اساس آخرین تکنولوژی به کار رفته در خودروها را نشان می دهد تا درصورت بروز خرابی در سیستم برق خودرو، تعمیرکار با شناخت و دانش کافی بتواند اقدام به تشخیص و رفع عیب نماید.
به علاوه امروزه به علت رشد بیکاری در جمعیت جوان کشور و همچنین عدم ثبات برخی از مشاغل ، در صد زیادی از افراد به دنبال انتخاب شغل پایدار با درآمد مناسب می باشند. عدم وجود فرصتهای استخدامی کافی در ادارات دولتی باعث شده تا بسیاری از این افراد جذب شرکتهای خصوصی و بازار کار آزاد گردند. اما ضعفی که دراین زمینه وجود دارد، فقدان مهارت مورد نیاز در این افراد در زمینه شغل مورد نظر می باشد. اینجاست که اهمیت فعالیت های سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور در ارائه آموزش های مهارتی بیش از پیش روشن می شود.
در استانداردهای آموزش شغل سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور، حرفه تعمیرکاربرق خودرو یکی از حرف گروه صنایع خودرو است که مکمل تعمیرکار خودروی سواری بنزینی و دیگر رشته های مختص خودرو می باشد .
سرانه تعمیرات سیستم برق خودرو :
سرانه تعمیرات خودرودر کشور ما در مقایسه با متوسط جهانی بیشتر است به گونه ای که هر ایرانی سالانه به طور میانگین ۵ تا ۸ بار برای سرویس و تعمیر برق خودرو به تعمیرگاه مراجعه می کنند. اولین علت نیاز بیش از حد خودروهای کشور ما به حوزه تعمیرات، اهمیت ندادن به بحث سرویس های خودرو و جلوگیری از بروز عیوب بزرگ می باشد. اگر مردم کشور درخصوص سرویس و نگهداری خودرو آموزش ببینند و درخصوص نحوه عملکرد و سرویس های مورد نیاز خودروی شخصی خود بیشتر بدانند این مشکل تا حد زیادی مرتفع خواهد شد.
بد نیست به این نکته نیز اشاره کنیم که عمر مفید خودروها بر اساس استاندارد جهانی بین ۷ تا ۱۰ سال است ولی در کشور ما خودروها به طور میانگین بین ۱۵ تا ۲۵ سال مورد استفاده قرار می گیرند و این موضوع بر اهمیت کار تعمیرکاران خودرو و برقکاران خودرو و لزوم مهارت کافی این افراد تأکید می کند.
مشاغل مرتبط با دوره:
-این شغل با مشاغلی نظیر دوره تعمیرکار خودروهای سواری بنزینی مرتبط می باشد.مهارت آموختگان در این حرفه آموزشی می توانند در مسیر خوداشتغالی تعمیرگاهی با اخذ مجوز از اتحادیه صنفی باتری ساز و برقکار خودرو راه اندازی نمایند (پیشنهاد می شود جهت اطلاعات بیشتر قانون نظام صنفی را مطالعه نمائید)، در خط تولید کارخانجات تولید کننده خودرو یا تعمیرگاه های مجاز مربوطه شاغل شوند و یا با مراکز تحقیقاتی صنایع خودرو همکاری نمایند.
وضعیت کنونی ،آینده شغلی و مزایای آن:
شما به عنوان برق کار خودرو در کارخانه های خودرو سازی داخلی می توانید فرصت های شغلی مناسبی پیدا کنید. همچنین می توانید در تعمیرگاه های خصوصی یا وابسته به یکی از شرکت های خودرو سازی فعالیت نمایید. البته با داشتن تجربه و سرمایه کافی نیز می توانید کسب و کار خود را ایجاد کرده و به طور مستقل کار کنید. برای این کار نیاز است مغازه ای بخرید یا اجاره کنید. دستگاه ها و ابزارهای لازم را خریداری کرده و خودروی مشتریانتان را تعمیر کنید. همچنین امروزه بسیاری از متخصصین برق خودرو مشغول فروش، نصب و تعمیر دزدگیر خودرو می باشند. این شغل در تمامی شهرها و مناطق ایران گسترش یافته و مشتریان زیادی نیز دارد.
در مجموع اقبال به فعالیت در شغل تعمیرکار برق خودور در دنیا و کشور ایران نسبت به سایر رشته ها با توجه به توسعه روز افزون این تکنولوژی و تغییرات و گستردگی سیستم های جدید موجود بر روی خودرو همچون خودروهای برقی وهیبریدی در حال افزایش است به طوری که می توان نتیجه گرفت اگر فعالان در این عرصه همیشه اطلاعات و مهارت خود را به روز نمایند سالیان زیادی می توانند در این حرفه فعال بوده و درآمد مطلوبی کسب نمایند . آمارهای جهانی نیز بر همین مطلب تأکید دارد. به عنوان مثال در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام این شغل در کشور استرالیا رشد ۵۷.۴ درصدی داشته و رشد زیادی در آینده برای آن پیش بینی می شود.
میزان درآمد شاغل:
در صورتی که شما به عنوان برق کار خودرو در شرکت های خودرو سازی یا تعمیرگاه های بزرگ و کوچک خودرو کار کنید، حداقل میزان حقوق شاغلین بر اساس مصوبات شورای عالی در چارچوب ماده ۴۱ قانون کار که هر ساله تعیین می گردد شروع می شود که در صورت رضایت کارفرما تا دو الی سه برابر پایه وزارت کار قابل افزایش خواهد بود و حداکثر آن بر اساس تجربه و تخصص شما و ضوابط حقوق و دستمزد تعیین می شود.
اما در صورتی که شما به صورت مستقل و برای خودتان کار می کنید، علاوه بر تخصص و تجربه که شرط اصلی می باشد، نحوه برخورد و روابط عمومی شما با مشتریان و امانت داری و صداقت شما نیز از اهمیت ویژه ای در مقدار درآمد شما برخوردار است. به غیر از موارد فوق برخی دیگر از عوامل تأثیر گذار در میزان درآمد شما به شرح زیر می باشد:
خیابانی که تعمیرگاه (مغازه) شما در آن قرار دارد و مقدار رفت و آمد ماشین در آن، بزرگی و کوچکی مغازه (محل تعمیرگاه) و مجهز بودن آن به تجهیزات مدرن و به روز، دوری و نزدیکی سایر تعمیرگاه ها و اینکه تعمیرگاه شما در بورس تعمیرگاه های خودرو قرار دارید یا خیر. براساس تحقیق محیطی انجام شده توسط نگارنده مبلغ در آمد تعمیرکاران برق خودرو بین ۳ الی ۷ برابر حداقل حقوق اداره کار و در برخی شرایط بیشتر از این مقدار نیز می باشد.
شخصیت های مناسب شغل تعمیرکار برق خودرو:
شاید تا به حال شنیده باشید که تطابق تیپ شخصیتی فرد با شغل او می تواند زمینه ساز موفقیت و رضایت شغلی باشد. شما می توانید با انجام تست های شخصیت شناسی در بخش مشاوره الکترونیک پورتال سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور (که آدرس آن در پایان این مطلب آمده است) بیشتر تیپ شخصیتی خود را بشناسید. به عنوان مثال با انجام آزمون شخصیت شناسی مایرز-بریگز مشخص می شود شخصیت شما به کدامیک از ۱۶ تیپ مختلف موجود در این تست نزدیک است. افراد با تیپ های شخصیتی زیر برای شغل تعمیرکار برق خودرو مناسب هستند:
ISFJ (این تیپ شخصیتی توجه زیادی به جزئیات دارد).
ISTJ (این تیپ شخصیتی از دقت بالایی برخوردار است و دارای مهارت های فنی خوبی می باشند. همچنین افرادی به شدت با ثبات ، مسئول و قابل اتکا هستند و به واقعیت ها و حقایق بهای زیاد می دهند)
ESTP (این تیپ شخصیتی از اطلاعات فنی خوبی برخوردار بوده و به خوبی می تواند با ابزارهای مختلف کار کند. او بیشتر مایل است برای خود کار کند.)
به هر حال اگر به کارهای فنی و مخصوصا الکتریکی علاقه دارید، از سر و کله زدن با خودرو لذت می برید و می خواهید زودتر وارد بازار کار شوید، این شغل مناسب شماست. به طور کلی به عنوان برق کار خودرو باید به نصب و تعمیر سیستم های الکتریکی و الکترونیکی خودرو ها بپردازید.
امکان خوداشتغالی و حداقل سرمایه لازم جهت کارآفرینی در این رشته:
به منظور خوداشتغالی در این حرفه لازم است علاوه بر تأمین فضای تعمیرگاه، تجهیزات لازم برای راه اندازی یک واحد تعمیرگاهی را تهیه نمائید. از مهم ترین تجهیزات لازم که در یک تعمیرگاه برق خودرو می بایست وجود داشته باشند می توان به موارد زیر اشاره نمود:
انواع آچار با توجه به نوع خودرو –جک سوسماری – دستگاه عیب یاب انژکتوری – دستگاه انژ کتور شور – استارتر باتری – ابزار مخصوص –ابزارهای اندازه گیری دقیق -شارژر باتری – مولتی متر –دستگاه تست دینام و استارت و….. هزینه راه اندازی کارگاه سیم کشی خودرو، حداقل ۱۰ میلیون و بر اساس میزان تجهیزات تا حداکثر ۲۵ میلیون تومان می باشد.
بر این اساس شغل تعمیرکار برق خودرو از بین مشاغل فنی جزء مواردی است که با سرمایه اولیه نسبتا پائین می توان حداقل تجهیزات مورد نیاز جهت خوداشتغالی در این حرفه را فراهم نمود.
مزایای گواهینامه سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور:
ضوابط احتساب دوره های آموزش فنی و حرفه ای به جای سوابق تجربی در طبقه بندی مشاغل: در اجرای تبصره ماده ۱۰ آئین نامه ایجاد مراکز کارآموزی و جوار کارگاه و بین کارگاهی موضوع تبصره ۲ ماده ۱۱۰ قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب( ۲۷/۱۰/۷۱) هیئت محترم وزیران و آئین نامه اجرایی تبصره ۱ ماده ۴۹ قانون مذکور(۱۲/۲/۷۱) و بر اساس بخشنامه ۴۶۶۰/ ن تاریخ ۲۴/۲/۷۳ معاونت نظارت بر روابط کار وزارت کار وامور اجتماعی، ضوابط جایگزینی و احتساب دوره های آموزش فنی و حرفه ای به جای تجربه شغلی (سوابق کار)، در طرح های طبقه بندی مشاغل کارگاه های مشمول قانون کار به شرح ذیل می باشد:
مشخصات دوره ها و میزان حداکثر تجربه های معادل آن ها:
الف- طی دوره آموزشی۱۸ماهه مهارت تخصصی( برابر۲۸۰۰ساعت)، معادل۸ سال تجربه
ب- طی دوره آموزشی۱۸ماهه مهارت تخصصی( برابر۲۷۰۰ساعت)، معادل۷ سال تجربه
ج- طی دوره آموزشی۹ماهه ( برابر۱۲۰۰ساعت) مهارت درجه ۱، معادل۶ سال تجربه
د- طی دوره آموزشی۶ماهه ( برابر۹۰۰ساعت) مهارت درجه ۲، معادل۴ سال تجربه
ه- طی دوره آموزشی مراکز جوار و ضمن کار، آموزش ارتقاء مهارت کمتر از ۶ ماه، به تناسب مدت دوره، حداکثر۳ سال تجربه
کارجویان میتوانند جهت آشنایی بیشتر با دورههای آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور و ثبتنام در این دورهها به آدرس پورتال سازمان: http://www.portaltvto.com و آدرس سایت سازمان http://www.irantvto.ir مراجعه کنند.
شایانذکر است که این مطلب با همکاری مهدی فرشاد، مربی مرکز آموزش فنی و حرفه ای برادران بیرجند تهیه شده است.
آشنایی با دورههای مهارتی نحوه آموزش شغل تعمیرکار اتومبیلهای سواری بنزینی