آشنایی با دورههای مهارتی
شغل برقکار ساختمان و نحوه آموزش آن
مأموریت اصلی سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور آموزش، پژوهش، تولید استانداردهای آموزشی و ارزشیابی مهارت نیروی کار کشور است که فرآیند آموزش به صورت کوتاه مدت و پودمآنهای تکمیلی بین سطوح تحصیلی از طریق آموزش در مراکز ثابت بخش دولتی، تیمهای سیار شهری و روستایی، مراکز جوار صنایع و صنوف، مراکز جوار دانشگاه، مراکز جوار زندان، مراکز جوار پادگانها، آموزش در مرکز تربیت مربی و پژوهشهای فنی و حرفهای و همچنین آموزش در بخش غیردولتی توسط آموزشگاههای آزاد فنی و حرفهای انجام میشود و بدین وسیله نسبت به تأمین و تربیت نیروی کار ماهر و نیمه ماهر موردنیاز بخشهای مختلف صنعت، کشاورزی و خدمات و ارتقای فرهنگ مهارتهای فنی جامعه اقدام مینماید.
همچنین به مهارت آموختگان درصورتیکه در ارزشیابی احراز صلاحیت شغلی و حرفهای موفقیت کسب کنند، گواهینامه صلاحیت شغلی اعطا میشود. متقاضیان دریافت گواهینامه با شرکت در آزمونهای کتبی و عملی و قبولی نهایی موفق به اخذ گواهینامه از سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور خواهند شد.
این حرفه در خوشه صنعت و گروه برق قرار میگیرد و طی سال گذشته جزء حرفههای پرمخاطب سازمان بوده است و در مجموع با استانداردهای برقکار ساختمان، برقکار ساختمان درجه ۲ و برقکار ساختمان درجه ۱ عملکرد آموزشی حدود ۱۴۰۰۰ نفر-دوره تنها در بخش آموزش دولتی محقق شده است.
برق ساختمان و اهمیت آن در زندگی امروزی:
به هنگام آغاز ساخت هر بنا، از کوچکترین و سادهترین تا بزرگترین و پیچیدهترین ساختمانها، برقکشی ساختمان یکی از اساسیترین و مهمترین نقشههایی است که میبایست طراحی و پیادهسازی گردد. به نظر میرسد برق ساختمان بهتنهایی میتواند به ساختمان جان ببخشد و آن را زنده نگاه دارد. میتواند آن را به بهترین نحو آراسته نماید و با هنر نورپردازی به ساختمان روح ببخشد و آرامش به ارمغان آورد. به راحتی میتوان گفت هر فضای مسقف نیاز به تأمین روشنایی دارد و علاوه بر روشنایی ساختمان، برقکشی ساختمانها امکان استفاده از تجهیزات و وسایل برقی را که رفاه و آسایش انسانها را بیش از پیش مهیا نمودهاند، فراهم میکند. با نگاهی به اطراف خود و شمارش وسایل، ابزار و ماشینهایی که در منزل و محل کار با استفاده از انرژی برق، طیف وسیعی از فعالیتهای روزمره را برای ما آسان و امکانپذیر میکنند، به راحتی اهمیت برق ساختمان در زندگی امروزی را درمییابیم. بدیهی است که این رشته پرکاربرد نویدبخش فرصتهای اشتغال فراوان برای کارجویان است.
شرح شغل:
برقکار ساختمان از شغلهای حوزه برق است. این شغل شایستگیهای کار با قطعات پایه و وسایل اندازهگیری الکتریکی، طراحی مدارهای الکتریکی برق ساختمان و اجرای نقشههای برق ساختمان به صورت سیمکشی روکار و توکار، مونتاژ و نصب تابلوهای روشنایی را شامل میشود. این شغل با مشاغلی مانند برقکار صنعتی و نصاب سیستمهای حفاظتی و ایمنی ساختمانها و … در ارتباط است.
عنوان دوره: برقکار ساختمان (Building Electrician)
کد ملی آموزش شغل: ۷۴۱۱۲۰۰۵۰۰۱۰۰۰۱
آشنایی با رشته / دوره آموزشی:
برقکاران ساختمان، در امکان مسکونی، تجاری و صنعتی، تجهیزات و سیستم های الکتریکی ساختمان را نصب، سیمکشی، تعمیر و نگهداری میکنند
مدت دوره آموزش: آموزش حرفه برقکار ساختمان به مدت ۳۸۴ ساعت که ۱۳۶ ساعت آن به مطالب نظری و ۲۴۸ ساعت اختصاص به کار عملی دارد (بر این اساس با توجه به ساعات برگزاری دوره و شیفت آموزشی که میتواند در شیفت صبح، شیفت بعدازظهر یا یکسره برنامهریزی و اجرا شود، طول دوره آموزشی بین
۳ تا ۴ ماه خواهد بود)
ویژگی کارآموز: پایان دوره متوسطه اول (پایان دوره راهنمایی)
حداقل توانایی جسمی و ذهنی: شخصی که وارد این دوره میشود باید سلامت کامل جسمی و ذهنی داشته باشد.
حداقل مدرک تحصیلی: پایان سوم راهنمایی (پایان دوره متوسطه اول)
شرایط سنی: حداقل سن برای شرکت در دورههای آموزشی ۱۵ سال تمام است. به استناد تبصره ۲ ماده ۱۸ آئین نامه نحوه تشکیل و اداره آموزشگاههای فنی و حرفهای آزاد پذیرش کارآموزان گروه سنی ۱۵- ۱۲ سال منوط به ارائه اجازه کتبی ولی و یا قیم قانونی کارآموز است.
پیشنیاز مهارتی: این دوره پیشنیاز لازم ندارد.
حضور در المپیاد ملی/بینالمللی مهارت:
مهارت آموختگان این حرفه میتوانند در مسابقات المپیاد ملی مهارت شرکت نمایند و درصورت کسب مقام، به مسابقات مهارت جهانی راه یابند. عنوان این رشته در مسابقات المپیاد، تأسیسات الکتریکی است.
مسیر ارتقاء و تکمیل مهارت:
لازم به ذکر است مهارت آموختگان این حرفه پس از گذراندن دوره آموزشی برقکار ساختمان میتوانند به منظور تکمیل مهارت در دورههایی نظیر برقکار ساختمان درجه ۱، تست و تحویل تأسیسات برقی و غیره اقدام به مهارتآموزی نمایند.
درصورتیکه در مراکز آموزش فنی و حرفهای اقدام به مهارتآموزی نمایید، بعد از گذراندن دوران کارآموزی، شما به درصد بالایی از مهارت لازم میرسید. چراکه مدت زمان زیادی از دورههای آموزشی سازمان به آموزش عملی اختصاص دارد. البته لازم است به منظور بهروز ماندن دانش خود در این حرفه مطالعه خود را قطع نکنید.
به منظور دستیابی به بالاترین میزان مهارت در حرفهای که آموختهاید تجربه فعالیت در پروژههای کاری به یاری شما خواهد آمد. در ضمن بعد از دوران کارآموزی با افراد زیادی آشنا خواهید شد که میتوانید در صورت روبرو شدن با مشکل، سؤالات خود را از آنها بپرسید و یکی از بهترین افراد برای یافتن پاسخ پرسشها مربی مرکز آموزشی است که مهارت خود را نزد او آموختهاید.
ضرورت و اهمیت آموزش برق ساختمان:
در خصوص وسعت کاربرد برق سخن گفتیم و با توجه به اینکه این حامل انرژی جزء لاینفک زندگی ما شده است و در تمام ساختمانها انرژی برق جهت استفاده از وسایل و تجهیزات برقی و تأمین روشنایی موردنیاز است، میبایست آموزش برقکاران ساختمان با کمیت و کیفیت بالا برنامهریزی و اجرا گردد. موضوع ضرورت رعایت نکات ایمنی در سیستم برق ساختمان و سیمکشی ساختمانها جهت تأمین و تضمین سلامتی مصرفکنندگان خانگی انرژی برق نکته حائز اهمیت دیگری است که ضرورت وجود برقکاران مهارت آموخته را خاطرنشان میکند. البته نباید از نظر دور داشت که خطر برقگرفتگی برای ماهرترین افراد نیز در صورت سهلانگاری وجود دارد و لازم است مهارت آموختگان این حرفه، تمام مطالبی را که در خصوص بهکارگیری نکات حفاظت و ایمنی تخصصی برق آموختهاند در حین کار رعایت نمایند. در بحث ایمنی جالب است بدانید در برخی کشورها حتی انجام تعمیرات بسیار مختصر نظیر تعویض لامپهای سوخته بر اساس قانون و به منظور رعایت ایمنی شهروندان باید توسط برقکاران دارای مجوز صورت گیرد و ساکنین ساختمان مجاز به انجام این کار در منازل خود نیستند.
بهطورکلی آموزشهایی که شما میتوانید درزمینهٔ برق ساختمان و سیستم های حفاظتی کسب کنید در دو دسته دانشمحور و مهارت محور قرار میگیرند.
این دو مقوله کاملاً باهم متفاوت هستند. آموزشهای دانشمحور، آموزشهایی هستند که ما فقط شنونده آنها باشیم و یا فقط آنها را در کتابها بخوانیم، بدین ترتیب فقط بر دانش ما افزوده میشود نه بر مهارت ماو همه میدانیم که دانستن به معنای توانستن نیست.
اما آموزشهای مهارت محور، قدم دوم و بعد از آموزشهای دانشمحور هستند؛ یعنی اگر فردی با داشتن دانش یک موضوع، شروع به تمرینات عملی در آن زمینه کند، آنگاه به مهارت موردنیاز جهت توانستن دست مییابد.
وظایف اصلی شغل:
- بهکارگیری نکات حفاظت و ایمنی تخصصی برق
- کار با قطعات پایه و وسایل اندازهگیری الکتریکی
- سیمکشی مدارهای پایه ساختمان به صورت روکار
- سیمکشی مدارهای الکتریکی ساختمان به صورت توکار
- مونتاژونصب تابلوهای روشنایی
مهمترین استانداردها و مشاغل مرتبط با دوره:
- نصاب وسایل حفاظتی و ایمنی ساختمانها و تأسیسات
- اجرای سیستم مدیریت هوشمند ساختمان
- متر و برآورد هزینه تأسیسات الکتریکی ساختمان
وضعیت کنونی و آینده شغلی:
در حال حاضر شرایط اشتغال به کار در این رشته مناسب است و آینده کاری آن نیز خوب پیشبینی میشود و اشتغالزایی آن در تمام صنایع وابسته به برق قابل پیشبینی است. با توجه به نیاز همیشگی به صنعت برق در مصارف خانگی، اداری، تجاری و صنعتی، میتوان به این نتیجه رسید که برای برقکاران بازارکار خوبی وجود دارد. همچنین آینده شغلی مناسبی پیش روی آنها است.
آمارهای جهانی حاکی از رشد میزان استخدام برقکاران ماهر است، بهطور مثال در استرالیا – در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام این شغل رشد ۲۱٫۶ درصدی داشته و در آینده رشد بسیار زیاد برای آن پیشبینی میشود. همچنین پیشبینیها نشان میدهد میزان استخدام برقکاران در آمریکا بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، رشد ۲۳ درصدی خواهد داشت. درحالیکه متوسط این رشد برای سایر مشاغل ۱۴ درصد است.
میزان درآمد شاغل:
حداقل میزان حقوق شاغلین بر اساس مصوبات شورای عالی در چارچوب ماده ۴۱ قانون کار تعیین میگردد که در صورت رضایت کارفرما تا دو الی سه برابر پایه وزارت کار قابلافزایش خواهد بود. برقکار میتواند با توجه به حوزه تخصصی که دارد، در کلیه کارخانهها و مراکز صنعتی، اماکن اداری، تجاری و مسکونی کار کند. بسیاری از برقکاران به صورت مستقل کارکرده و برای خود کسبوکاری را به راه انداختهاند. یک برقکار هرچه در کارش ماهرتر، متخصصتر و باتجربهتر باشد، امکان ورود به پروژههای بزرگ برای او بیشتر میشود. همچنین اگر برخورد مناسبی با مشتریان و همکاران داشته باشد، فرصتهای شغلی بهتری برای او وجود خواهد داشت و یا در کار خود پیشرفت خوبی خواهد کرد و به همین ترتیب درآمد بالاتری کسب خواهد نمود.
شخصیتهای مناسب شغل برقکار ساختمان بر اساس شخصیت شناسی مایرز بریگز MBTI:
شاید تا به حال شنیده باشید که تطابق تیپ شخصیتی فرد با شغل او میتواند زمینهساز موفقیت و رضایت شغلی باشد. شما میتوانید با انجام تستهای شخصیت شناسی در بخش مشاوره الکترونیک پورتال سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور (که آدرس آن در پایان این مطلب آمده است) بیشتر تیپ شخصیتی خود را بشناسید. بهعنوانمثال با انجام آزمون شخصیت شناسی مایرز-بریگز مشخص میشود شخصیت شما به کدامیک از ۱۶ تیپ مختلف موجود در این تست نزدیک است. افراد با تیپهای شخصیتی زیر برای شغل برقکار ساختمان مناسب هستند:
ISFJ (این تیپ شخصیتی توجه زیادی به جزئیات دارد).
ISTJ (این تیپ شخصیتی از دقت بالایی برخوردار است و دارای مهارتهای فنی خوبی می باشند.)
ESTP (این تیپ شخصیتی از اطلاعات فنی خوبی برخوردار بوده و به خوبی میتواند با ابزارهای مختلف کار کند. او بیشتر مایل است برای خودکار کند.)
امکان خوداشتغالی و حداقل سرمایه لازم جهت کارآفرینی در این رشته:
به منظور خوداشتغالی و راهاندازی کسبوکار در این حرفه نیاز به سرمایه زیادی نیست. با مبلغ حدود ۳ میلیون تومان میتوان حداقل ابزار کار موردنیاز جهت اشتغال به شغل برقکار ساختمان را تهیه نمود. حداقل ابزار موردنیاز عبارتاند از انبردست، دمباریک، سیم لخت کن، سیمچین، فازمتر، تستر، پیچگوشتی دوسو، پیچگوشتی چهارسو، دریل، بتن تراش، فنر سیمکشی و غیره. به علاوه با گذشت زمان و گردآوری سرمایه بیشتر میتوان با تأمین جنس برای کارفرما (مشترک) و اجرای کار سیمکشی، درآمد بیشتری کسب نمود. همچنین میتوان با ثبت شرکت در اداره ثبت اسناد و اضافه کردن نیرو و تجهیزات و شرکت در مناقصهها و اجرای پروژهها کسبوکار خود را توسعه داد.
مزایای گواهینامه سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور:
ضوابط احتساب دورههای آموزش فنی و حرفهای به جای سوابق تجربی در طبقهبندی مشاغل: در اجرای تبصره ماده ۱۰ آئین نامه ایجاد مراکز کارآموزی و جوار کارگاه و بین کارگاهی موضوع تبصره ۲ ماده ۱۱۰ قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب (۲۷/۱۰/۷۱) هیئت محترم وزیران و آئین نامه اجرایی تبصره ۱ ماده ۴۹ قانون مذکور (۱۲/۲/۷۱) و بر اساس بخشنامه ۴۶۶۰/ ن تاریخ ۲۴/۲/۷۳ معاونت نظارت بر روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی، ضوابط جایگزینی و احتساب دورههای آموزش فنی و حرفهای به جای تجربه شغلی (سوابق کار)، در طرحهای طبقهبندی مشاغل کارگاههای مشمول قانون کار به شرح ذیل است:
مشخصات دورهها و میزان حداکثر تجربههای معادل آنها:
الف- طی دوره آموزشی ۱۸ ماهه مهارت تخصصی (برابر ۲۸۰۰ ساعت)، معادل ۸ سال تجربه
ب- طی دوره آموزشی ۱۸ ماهه مهارت تخصصی (برابر ۲۷۰۰ ساعت)، معادل ۷ سال تجربه
ج- طی دوره آموزشی ۹ ماهه (برابر ۱۲۰۰ ساعت) مهارت درجه ۱، معادل ۶ سال تجربه
د- طی دوره آموزشی ۶ ماهه (برابر ۹۰۰ ساعت) مهارت درجه ۲، معادل ۴ سال تجربه
ه- طی دوره آموزشی مراکز جوار و ضمن کار، آموزش ارتقاء مهارت کمتر از ۶ ماه، به تناسب مدت دوره، حداکثر ۳ سال تجربه
کارجویان میتوانند جهت آشنایی بیشتر با دورههای آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور و ثبتنام در این دورهها به آدرس پورتال سازمان: http://www.portaltvto.com و آدرس سایت سازمان http://www.irantvto.ir مراجعه کنند.
شایان ذکر است که این مطلب با همکاری مهدی محمدی، مربی محترم مرکز آموزش فنی و حرفهای شماره ۲۱ ارسنجان فارس تهیهشده است.